Wat is sociaal leren? Ik gebruik hier de definitie van Marcia Conner:
I define social learning as participating with others to make sense of new ideas. Augmented by a new slew of social tools, people can gather information and gain new context from people across the globe and around the clock as easily as they could from those they work beside.
Sociaal leren is niet nieuw maar krijgt wel een hele nieuwe dimensie door de mogelijkheden geboden door sociale tools als Blogs, Twitter, Google plus, LinkedIn groepen etc. De cultuur op het sociale web is open; informatie en verhalen worden makkelijk gedeeld – dit geeft een boost aan mogelijkheden om ook professioneel uit te wisselen. Dit vraagt wel om bepaalde bekwaamheden en mindset. Daarover gaat deze blogpost.
Het omgaan met privacy en intimiteit op het sociale web is anders dan bij face-to-face-contacten. Bij deze
contacten is het zo dat hoe meer mensen er aanwezig zijn, hoe minder mensen geneigd zijn om voor hun gevoel intieme zaken te bespreken. Dit geldt in het algemeen niet voor sociale media. Hoewel het gedeelde vaak publiek toegankelijk is, zijn het wel intieme conversaties via het web. Op Twitter werd de vraag gesteld of het contacten opbouwen via Twitter lijkt op contacten opbouwen met collega’s. Tenslotte gaat het op Twitter ook om het opbouwen van wederzijdse hulprelaties. Het antwoord van een twitteraar was echter heel resoluut: ‘Oh ja, maar relaties op Twitter zijn anders, minder bevooroordeeld en veel opener…’ Dit openlijk delen vindt niet iedereen prettig. Professionals die beginnen met bloggen zullen een steile leercurve doorlopen om te leren openlijk te schrijven over hun ervaringen, mislukkingen en vragen. Het is echter een wijdverbreide misvatting om te denken dat sociale media vooral voor privégesprekken en -gebruik zijn en geen invloed hebben op het werk.
Het leggen van online-contact gaat toch anders dan wanneer je elkaar regelmatig fysiek ontmoet. Dat laat het Twitter-voorbeeld goed zien. Wellicht spreekt iemand je online eerder aan vanwege een gedeelde inhoudelijke interesse. Iemands doen en laten maak je online minder snel mee. En het vraagt om een bepaalde mate van openheid en intimiteit in de uitwisseling om een relatie op te bouwen. Je kunt elkaar gemakkelijk weer even ‘treffen’. Wat laat je dan van jezelf zien? Naast het met een bepaalde openheid kunnen deelnemen, vraagt participeren in sociale media nog om andere specifieke bekwaamheden. We geven een schets van de belangrijkste.
- Open source-denken
Effectief gebruikmaken van sociale media vraagt om een bepaalde stijl van denken. Dit
wordt ook wel de ‘open source style of thinking’ genoemd: ‘ opening up access to information
and ideas so as to generate new business opportunities, join a community that matters,
and make a contribution to that same community ’. Hier komt ook de uitspraak ‘give and
you will receive’ uit voort. Sociale media zijn gebaseerd op participatie en vrijelijk delen
van ervaringen. Als je ervoor kiest om te participeren in sociale media, kies je ook voor
participeren in een proces van online kennis delen. Je gelooft erin dat wanneer je zelf iets
geeft , je daar ook iets waardevols voor terugkrijgt. Dat wordt wellicht niet direct zichtbaar.
Je investeert als het ware in een opbrengst op de langere termijn. Dit vraagt om vertrouwen,
openheid en het vanuit een nieuwsgierige houding op een respectvolle manier met
elkaar omgaan.
- Proactieve houding
Niemand weet dat jij er bent als je niet zelf iets onderneemt. Je bent letterlijk onzichtbaar
tot je iets laat zien. Hierbij helpt het als je helder hebt wat je eigen vragen zijn en wat je wilt
delen met anderen. Wat maakt jou aantrekkelijk voor anderen? Waar ben jij naar op zoek?
Laat dit zien door proactief te werken: leg contact, reageer, plaats een bericht. Kortom,
neem initiatief.
- Feedback kunnen organiseren
De gedachte ‘het wordt beter als anderen ernaar kijken’ past erg bij participatie in sociale
media. Iets hoeft niet af te zijn. Of volledig doordacht. Maak gebruik van de meedenkkracht
van anderen, benut je netwerk. Laat collega-professionals vanuit andere
perspectieven met je meedenken en waardeer de feedback die je krijgt. Dit vraagt om
de bekwaamheid om je eigen feedback te organiseren. En de durf om je kwetsbaar op te
stellen.Stel je werkt al een paar dagen aan een blogpost. Je kunt ernaar streven deze helemaal
perfect en af te maken. Op een bepaald moment is het ook gewoon goed om het te publiceren.
Geef anderen de gelegenheid om erop te reageren en hem aan te vullen. De dialoog die
dan ontstaat, biedt naar alle waarschijnlijkheid weer nieuwe ingangen, ideeën en wellicht
input voor een volgende blogpost.
- Snel informatie kunnen scannen en verwerken
Sociale media leveren veel informatie en contacten op. Veel interessante weblogs om te
volgen. Veel tweets gedurende een dag. Veel groepen en netwerken om je bij aan te sluiten.
Veel discussies om te volgen. Veel ideeën om te beschrijven in je weblog. Veel tools om
uit te kiezen. Veel… ga zo maar door. En het is prettig wanneer het je lukt om dit af en
toe prima te vinden. Om het niet erg te vinden dat je niet alles kunt volgen. Je moet kunnen
kiezen waar je aandacht aan gaat geven en waaraan niet. En durven loslaten. Verder
moet je snel informatie kunnen verwerken en beslissen waar je wel en niet aandacht aan
besteedt.
- Een balans vinden tussen afleiding en focus
Natuurlijk werk je met een bepaalde focus, maar het is ook goed om je af en toe te laten
afl eiden online. Je hebt een bepaald interessegebied en van daaruit stel je vragen, zoek je
informatie, doe je mee aan dialogen en plaats je berichten. Je zoekt professionals met wie
je inhoudelijke raakvlakken hebt, die jou inspireren. Maar soms is het waardevol om een
ander paadje in te slaan en te zien wat dat je brengt. Of een reactie die je op een bericht
krijgt die net in een andere lijn is dan je had verwacht, toch eens met een serieuze blik
bekijken. De kunst is om te kunnen gaan met een zekere mate van chaos en werkenderwijs
te ordenen.
- Eén ding tegelijk blijven doen (single-tasken)
Het lijkt misschien of je voor actief gebruik van sociale media moet kunnen multitasken.
Je Twitter-account bijhouden, een beleidsplan schrijven en bellen tegelijk lijkt efficiënt. Onderzoekers van de University of North Carolina 3 bestudeerden in 2007 wat er
gebeurt wanneer in je hoofd twee verschillende taken met elkaar in concurrentie gaan.
Zij ontdekten dat wat ’multitaskers’ doen, in werkelijkheid bijna altijd ’switchtasken’ is.
De hersenen switchen heen en weer tussen de verschillende taken, waarbij delen van de
hersenen beurtelings worden uitgezet en opgestart. Aandacht voor een mailtje tijdens een
telefoongesprek betekent dus wel degelijk minder aandacht voor het gesprek. Volgens de
onderzoekers kun je door lange training echter wel leren routinetaken te ‘automatiseren’
waardoor je wel kunt combineren. In veel gevallen echter is het belangrijk om aandacht
te hebben voor de taak waar je mee bezig bent, ook bij sociale media. Dus val niet in de
valkuil om te veel tegelijk te doen en alles half te volgen.
Als je dit leest weet je: gemakkelijk is het niet om participatie in sociale media onmiddellijk tot een succes te maken. Niet iedereen voelt zich prettig bij de grote hoeveelheid informatie die sociale media met zich meebrengt. Voor een groep mensen kan en zal de nieuwe manier van werken er een zijn waarin ze het gevoel hebben de controle kwijt te zijn en voortdurend achter te lopen. Ze zien door de bomen het bos niet meer met alle informatie en mogelijkheden. Het gebruik van sociale media vergt een goede focus van professionals op hun werk en het bewaken van de eigen leervragen. Voor professionals die dit lastig vinden kunnen sociale media veel tijd kosten zonder dat ze iets opleveren wat direct van nut is voor hun eigen praktijk.
Geïnspireerd op het hoofdstuk over bekwaamheden uit het boek En nu online.. Sociale media voor professionals, organisaties en trainers.
