Hoe kun je een relatie opbouwen met je deelnemers in een online sessie? Hoe kun je zien of er geleerd wordt? Online lijkt het veel moeilijker om gebruik te maken van non-verbale communicatie. Maar het kan wel degelijk.

Er deed een deelnemer mee in de sessie in Zoom. De naam was een afkorting en de camera stond uit. Uit de chat bleek dat deelnemers het best vervelend vonden niet te weten wie dit is “wat betekent die afkorting” “wie kan dat zijn?” steeds meer berichtjes in de chat ging over deze deelnemer. De facilitator van de sessie vroeg daarom expliciet de ‘afkorting’ of zij aanwezig was. Daarop hoorden we dat zij met een ziek kind thuis zat en daarom niet graag haar camera aan wilde doen. De rust was terug gekeerd!

Kristin Dekkers en Isabelle Langeveld illustreerden zo de theorie van ’transparant interpreteren’. De term transparant interpreteren is ontleend aan het boek The skilled facilitator van Roger Schwarz:

Transparency is explaining why you do, think or say things. By simply sharing the reason for my question, I’m providing you with important relevant information that helps us address the subject and builds trust. By being transparent, I get an opportunity to create shared understanding between us. (Roger Schwarz)

Tekening door Isabelle Langeveld


Wat betekent transparant interpreteren voor online faciliators?

Transparant interpreteren betekent dat je in 3 stappen aan de slag gaat:

Stap 1: Observeer. Dit kan via body en face observaties via de webcam, maar kan ook via de woordkeuze.

Stap 2: Interpreteer. Wat betekent dit voor het proces en het doel van deze sessie?

Stap 3: Kies of je er wel of niet op in wilt gaan. Indien je besluit in gesprek te gaan, komen er nog 3 stappen bij (zie tekening)

Ladder van transparant interpreteren / tekening Isabelle Langeveld

 

Wat kun je observeren?

Het observeren van non-verbale signalen tijdens een online sessie wordt ook wel micro-observaties genoemd. Een poll inventariseerde waar deelnemers dan vooral op letten. Het hoogst scoorden veranderingen gaandeweg, de ogen en afstand tot het scherm. Veranderingen gaandeweg gaat over bv. mensen die anders gaan zitten, wegzakken, maar het kan ook gaan om een observatie dat de chat intensief gebruikt wordt of een bepaalde woordkeuze (het gebruik van maar,…)

Je observaties bespreken

De deelnemers kozen voor het uitdiepen van het onderwerp observaties bespreken. Wat in het interessante gesprek langs kwam was dat het online meer tricky kan zijn om te benoemen wat je ziet dan face-to-face. Iemand kan bijvoorbeeld heel beweeglijk zijn of de webcam uitzetten omdat een kind de kamer binnen komt. Het zou de sessie verstoren om hier veelvuldig op in te gaan. Je kunt ook actie ondernemen in plaats van iets bespreken bijvoorbeeld een vraag stellen of een grapje maken. Een korte checkin kan altijd tussendoor, bv. een vraag als “hoe betrokken zijn jullie” op een schaal van 0-5 in de chat of in een poll.

Voor je observaties interpreteert en bespreekt is het belangrijk dat je het karakter van de sessie in beeld heb. Is het een kleine, intieme sessie waarbij iedereen het geluid aan laat staan en betrokken is? of is het een grote, open sessie waar het ook prima is als iemand multi-taskt en met een half oor meeluistert? Bij deze sessies passen andere afspraken in het begin van de sessie.

En spreek je een individuele deelnemer aan of interpreteer je het groepsproces? Daarbij moet je bedenken of het signaal van één persoon kan staan voor een breder gevoel in de groep. Het doel en het type proces blijft daarom bepalend bij wat je doet met je observaties. Faciliteer je bijvoorbeeld een deep democracy of theory U proces, dan zijn je interpretaties en keuzes anders dan bij een informatie sessie over zonnepanelen.

Meer lezen?